Ayon sa sikat na lingguwistang si M.A.K. Halliday (1973), ang pag-aaral at pagkatuto ng wika ay katumbas ng pag-aaral kung paano tayo bumubuo at nagpapakahulugan. Sa kanyang pananaw ng sistematikong lingguwistika, ang wika ay nakaugat sa ating kultura at lipunan, at ang kakayahan nitong maghatid ng kahulugan ay laging nakabatay sa konteksto at gamit.
Naniniwala si Halliday na ang wika ay hindi lang isang listahan ng mga tuntunin sa gramatika, kundi isang set ng mga konektado at tiyak na sistema ng mga semantikong pagpipilian. Sa madaling salita, ang wika ay isang moda ng pag-uugali na may malaking panlipunang papel sa paglikha ng kahulugan batay sa aktwal na sitwasyon. Kaya’t hindi maaaring paghiwalayin ang kultura at lipunan sa kung paano natin ginagamit at binibigyang-kahulugan ang mga pahayag.
May iba’t ibang tungkulin ang wika na tumutugon sa iba’t ibang layunin at panlipunang konteksto. Tatalakayin natin ang tatlo sa pinakamahalagang tungkulin na ito:
1. Interaksiyonal na Tungkulin (Panghuhubog ng Ugnayan)
Ginagampanan ng Interaksiyonal na Tungkulin ang pagbubukas ng interaksiyon at paghuhubog ng panlipunang ugnayan sa pagitan ng tao at ng kaniyang kapuwa. Nakatuon ito sa “ako” at “ikaw”—ang paglikha ng pagkakaisa, pagpapanatili ng relasyon, at pagpapalakas ng layuning makipagkapuwa.
Ang wika ay ginagamit dito para sa sosyal na gampanin, hindi lang para magbigay ng impormasyon.
- Mga Halimbawa:
- Mga pagbati at panlipunang ekspresyon: “Kamusta ka?”, “Mabuhay!”, “Paalam.”
- Mga pahayag ng damdamin para sa kapuwa: “Mahal Kita,” “Salamat sa tulong mo.”
Estratehiya sa Mabisang Interaksiyon:
Ang epektibong interaksiyon ay hindi lang nakasalalay sa salita. Mahalaga rin ang mga katangiang di-gumagamit ng salita, tulad ng:
- Kilos at Muwestra: Pagkiling ng ulo, galaw ng kamay, at pagwiwika ng katawan.
- Tuon ng Mata: Ang pagpapakita ng interes sa pamamagitan ng pagtingin sa kausap.
- Tono at Intonasyon: Pag-iba-iba ng boses na nagpapahiwatig ng interes o emosyon sa pakikipag-usap.
2. Personal na Tungkulin (Pagpapahayag ng Sarili)
Ang Personal na Tungkulin ay naglalayong palakasin ang personalidad at pagkakakilanlan ng isang indibidwal. Dito, ginagamit ng isang tao ang wika upang ipahayag ang kaniyang:
- Mga personal na saloobin at damdamin.
- Mga preperensiya (gusto at ayaw).
- Sariling pananaw at pagkakakilanlan.
Sa pamamagitan nito, naipapamalas ng tagapagsalita ang kaniyang bukod-tanging pagkatao.
3. Imahinatibong Tungkulin (Paglikha ng Bagong Daigdig)
Ang Imahinatibong Tungkulin ay ang gamit ng wika upang ipahayag ang imahinasyon, haraya, at pagiging mapaglaro sa salita. Ito ay tungkulin ng wika na lumilikha ng bagong kapaligiran o isang kathang-isip na daigdig.
Ginagamit ito sa:
- Malikhaing Komposisyon: Pagsulat ng tula, kuwento, at dula.
- Paggamit ng Tayutay: Paggamit ng matatalinghagang salita at iba pang estratehiya para sa mapang-akit na komunikasyon.
Ang paglikha ng mga popular na pick-up lines ay isang modernong halimbawa ng malikhaing paggamit ng wika upang maghatid ng ipinahihiwatig na kahulugan at damdamin.
- Halimbawa:
- “Password ka ba? – ‘Di kasi kita makaiimutan.”
- “Papupulis kita! – Ninakaw mo kasi ang puso ko.”
Ang wika, kung gayon, ay higit pa sa isang kasangkapan ng gramatika; ito ay isang instrumento ng kultura at pakikipag-ugnayan na nagbibigay-daan sa atin upang makabuo ng kahulugan at umayon sa ating panlipunang tungkulin.
