Ang pagpili ng angkop at makabuluhang paksa ang unang kritikal na hakbang tungo sa pagbuo ng isang matagumpay na sulating pananaliksik. Hindi ito dapat minamadali. Narito ang limang (5) mahahalagang hakbang na dapat mong sundin upang makahanap ng paksang hindi lamang interesante kundi kayang-kaya ring tapusin sa takdang panahon.
1. Alamin kung ano ang Inaasahan o Layunin ng Susulatin
Bago ka magsimulang mag-isip ng mga ideya, mahalagang malaman mo muna ang layunin sa pagbuo ng sulating pananaliksik. Ito ang magsisilbing oryentasyon mo sa pagpili ng paksa.
Halimbawa ng Layunin: Ang layunin ng gawaing ito ay maipamalas mo ang kasanayan sa pananaliksik sa Filipino batay sa kaalaman sa oryentasyon, layunin, gamit, metodo, at etika ng pananaliksik sa pamamagitan ng pagbuo ng sulating pananaliksik patungkol sa mga paksang napapanahong magagamit ng mga guro at administrador ng ating paaralan sa pagpaplano at pagpapabuti ng mga programa at serbisyo ng paaralan para sa mga mag-aaral.
Mula sa layuning ito, agad mong maiuugnay ang iyong mga posibleng paksa. Tandaan, may dahilan ang guro sa pagpili ng layunin, kaya’t tiyaking hindi lalayo o lilihis ang iyong paksa dito.
2. Pagtatala ng mga Posibleng Maging Paksa
Kung May Ibinigay na Listahan: Karaniwang nagbibigay ang mga guro ng mga paksang nakaugnay na sa layunin. Kung hindi mo nagustuhan ang mga ito, makipag-ugnayan agad sa iyong guro. Maaari kang humingi ng pagkakataong pumili ng paksang mas malapit sa iyong interes, subalit laging humingi ng kanyang pananaw bago tuluyang simulan ang pananaliksik upang maiwasan ang nasayang na oras.
Kung Ikaw ang Pipili: Ito ay maganda subalit mapanghamong gawain. Umupo, magnilay, at magtala ng lahat ng ideyang pumapasok sa iyong isipan na sa tingin mo ay tugma sa layuning ibinigay ng guro at malapit sa iyong puso.
- Huwag mag-limitasyon: Isulat ang lahat ng ideya. Iwasang i-edit ang sarili mo.
- Balikan ang Interes: Ano ang mga bagay na kinagigiliwan mong pag-usapan, panoorin, o basahin?
- Iwanan Muna: Pagkatapos magtala, iwanan mo muna ito at bumalik pagkatapos ng ilang oras o kinabukasan upang maging handa sa susunod na hakbang.
3. Pagsusuri sa mga Itinalang Ideya
Muling balikan ang iyong listahan. Suriin ang bawat ideya gamit ang mga sumusunod na gabay na tanong.
- Alin-alin sa mga ito ang magiging kawili-wiling gawin o saliksikin para sa iyo? Bakit ka interesado rito?
- Alin ang posibleng makatulong sa iba kapag naihanap ito ng kasagutan (tulad ng mga guro at administrador)?
- Alin ang alam na alam mo na? Alin ang gusto mo pang lalong mapalawak ang iyong kaalaman?
- Alin ang maaaring mahirap ihanap ng kagamitang pagkukunan ng impormasyon (sources)?
- Alin ang masyadong malawak at mahirap gawan ng pananaliksik?
- Alin naman ang masyadong limitado o maliit ang sakop?
- Alin ang angkop sa iyong antas at kakayanin mong tapusin sa itinakdang panahon?
4. Pagbuo ng Tentatibong Paksa
Batay sa iyong mga sagot sa mga tanong sa #3, lagyan ng tsek (✓) ang mga ideyang sa tingin mo ay pinakamahusay. Muling suriin ang mga ito at magdesisyon.
Tanungin ang sarili: Alin kaya sa mga ito ang pinakagusto ko o pinakamalapit sa aking puso, pinakamadali kong maihahanap ng kasagutan, pinakamadaling maiugnay sa layunin, at tiyak na matatapos ko sa limitadong oras na ibinigay sa akin?
Ang sagot mo sa tanong na ito ang magiging batayan mo sa pagpili ng iyong tentatibong paksa.
5. Paglilimita sa Paksa
Kadalasan, ang unang paksang nabuo ay masyadong malawak. Kailangan mong limitahan ito upang magkaroon ng pokus at maging mas makatotohanan (realistic) ang gagawin mong pananaliksik.
Tandaang ang masyadong malawak na paksa ay maaaring hindi matapos sa takdang panahon at mahirap ihanap ng angkop na kasagutan.
Narito ang ilang halimbawa ng paglilimita sa paksa:
| Antas ng Paksa | Halimbawa 1 | Halimbawa 2 |
| Malawak/Pangkalahatan | Labis at Madalas na Pagpupuyat ng mga Mag-aaral | Persepsiyon sa mga taong may tattoo sa katawan |
| Nilimitahang Paksa | Mga Dahilan sa Labis at Madalas na Pagpupuyat ng mga Mag-aaral at ang Epekto nito sa Kanilang Gawaing Pang-akademiko | Persepsiyon ng kabataan sa mga taong may tattoo sa katawan |
| Lalo Pang Nilimitahan (Focused) | Mga Dahilan sa Labis at Madalas na Pagpupuyat ng mga Mag-aaral sa Ikasampung Baitang ng Heneral Gregorio Del Pilar High School at ang Epekto Nito sa Kanilang Gawaing Pang-akademiko | Persepsiyon ng kabataang nasa edad 13-19 sa mga taong may tattoo sa katawan |
Babala: Iwasan namang maging lubha itong limitado na halos wala ka nang pagkakataon upang mabuo ito bilang isang sulating pananaliksik (i.e., masyadong kakaunti ang mapagkukunan ng datos). Kung masyadong limitado, kailangan mong magdagdag ng modipikasyon o bahagyang pagpapalawak sa iyong paksa upang maging mas makabuluhan ang kalalabasan ng iyong pag-aaral.
