Ang Pag-usbong ng Wika at Lahi
Ayon sa pag-aaral ng mga antropologo, ang wika at lahi ay sabay na sumibol sa mundo. Sinasabing ang mga sinaunang tao ay gumamit ng wika na kahalintulad ng mga tunog na nililikha ng mga hayop. Gayunpaman, kaalinsabay ng pag-unlad ng kultura ng sangkatauhan sa paglipas ng panahon, umunlad din at nagkaroon ng sariling kakayahan ang kanilang wika.
Maraming teorya na ang nailathala o naipasa sa pamamagitan ng bibig na nagsisilbing batayan sa pagtatangka nating maunawaan ang pinagmulan ng wika sa daigdig.
Paunang Gawain: Ang Kuwento ng Tore ng Babel
Bilang panimula, mahalagang pakinggan ang kuwento hinggil sa Tore ng Babel na karaniwang isinasalaysay ng guro. Pagkatapos nito, mahalagang pag-aralan ang mga tanong na:
- Bigyang-katwiran ang ginawa ng Diyos na pagbuwag ng tore at pag-iiba-iba ng wikang sinasalita ng mga tao.
- Ano ang aral, mensahe, at konseptong mabubuo kaugnay ng Tore ng Babel?
Mga Naunang Teorya Hinggil sa Pinagmulan ng Wika
Mahalaga ang mga matatandang teoryang ito dahil nagbubuo tayo ng mga palagay hinggil sa pinagmulan ng wika. Bagama’t walang makapagsasabi kung ang mga ito ay ganap na totoo, nagbibigay naman ang mga ito ng mahalagang pagtingin sa kasaysayan ng lingguwistika:
1. Teoryang Ding-dong
Ipinapalagay na ang lahat ng bagay sa kapaligiran ay may sariling tunog na kumakatawan sa nasabing bagay. Ang tao ay ginagagad ang mga tunog na ito bilang simula ng kanilang wika.
- Halimbawa: Ang tunog ng kampana, relo, o tren.
2. Teoryang Bow-wow
Ang tunog na nalilikha ng kalikasan—maging ito man ay mula sa hayop o pangyayari—ang ginagagad ng tao. Ikinakabit ng tao ang mga tunog na ito upang tukuyin ang pinagmulan o pinanggalingan nito. Marami ang nag-aalinlangan dito sapagkat hindi nagkakatulad ang pandinig ng tao sa iba’t ibang likas na tunog.
- Halimbawa: Tunog ng kulog, ihip ng hangin, pagbagsak ng alon, kahol ng aso, at tibok ng puso.
3. Teoryang Pooh-pooh
Ipinapalagay na ang tao ang siyang lumilikha ng tunog at siya ring nagbibigay ng kahulugan dito batay sa kanyang nadarama. Kapag nasaling ang damdamin, nakapagbubulalas siya ng mga salitang kaakibat ng kanyang nararamdaman.
- Halimbawa: Mga bulalas ng damdamin tulad ng pagtawa, pag-iyak, pagkabigla, o pagtataka.
4. Teoryang Yo-he-ho
Ang teoryang ito ay nagsasabing ang tao ay bumabanggit ng mga salita kapag siya ay gumagamit ng pisikal na lakas. Ito ang mga ekspresyon na nasasambit habang nagbubuhat ng mabigat na bagay, o sa babaeng nagluluwal ng sanggol, o sa atletang kalahok sa kompetisyon.
5. Teoryang Ta-ta
Ang salitang ta-ta, na nangangahulugang paalam o goodbye, ay binibigkas ng dila nang pataas-pababa, katulad ng pagkampay ng kamay. Sinasabi ng teoryang ito na ang kumpas o galaw ng kamay ng tao ay ginagagad niya upang makapagpaalam.
6. Teoryang Ta-ra-ra-boom-de-ay
Ang pagkilos, pagsayaw, pagsigaw, at pagbulong ng mga taong kalahok o gumaganap sa mga ritwal at sinaunang selebrasyon o okasyon ay lumilikha ng mga tunog at pag-usal ng mga salita na sa kalaunan ay nabibigyan ng kaukulang kahulugan.
- Halimbawa: Mga okasyong nauugnay sa pangingisda, pakikipagdigma, pagtatanim, pagpapakasal, o pag-aalay.
Mga Katangian ng Wika: Bakit Ito Mahalaga?
Ang wika ay isang mabisang sandata upang labanan ang kamangmangan at isulong ang karunungan. Ito ang tagapagbuklod ng isang bayan. Ang mahalaga sa lahat, ang wika ang tagapag-ugnay ng kanyang mga mamamayan. Bilang instrumento sa mabisang pagpapahayag, kailangang taglayin ng wika ang sumusunod na mga katangian:
1. Dinamiko ang Wika
Patuloy itong nagbabago, dumarami, at naradagdagan. Hindi ito maaaring maging stagnant o hindi kumikilos. Sumasabay ang wika sa pagbabago ng kultura at teknolohiya.
2. May Lebel o Antas ang Wika
Ang wika ay maaaring pormal (tulad ng ginagamit sa akademya at propesyon) o di pormal (tulad ng balbal o kolokyal). Ang pag-iiba-iba ng antas ay nakadepende sa konteksto at sa mga taong nag-uusap.
3. Ang Wika ay Komunikasyon
Sinasabing ang tunay na wika ay sinasalita. Ang wikang pasulat ay paglalarawan lamang ng wikang sinasalita. Samakatwid, ang wika ay mahalaga at kailangang gamitin sa pakikipagtalastasan o pakikipag-ugnayan.
4. Ang Wika ay Malikhain at Natatangi
Walang dalawang wikang magkatulad. Ang bawat wika ay may kani-kanyang katangian na dahilan upang ito ay mamukod at maiba sa karamihan. Ang wika ay patuloy ding nililikha ng mga gumagamit nito.
5. Ang Wika ay Kaugnay ng Kultura
Ang iba’t ibang larangan ng sining, paniniwala, kaugalian, karunungan, at kinagawian ang bumubuo sa kultura. Ang mga taong kabahagi sa isang kultura ay lumilinang ng isang wikang naaangkop sa kanilang mga pangangailangan sa buhay. Kung walang wika, walang kultura; kung walang kultura, mawawalan ng saysay ang wika.
6. Ang Wika ay Gamit sa Lahat ng Uri ng Disiplina o Propesyon
May isang partikular na wikang ginagamit sa bawat disiplina o propesyon (tinatawag na register). Ito ang nagpapalawak sa gamit ng wika upang maging mabisang instrumento sa pagsulong ng isang lahi at maging sa pag-unlad ng isang bansa.
