Ngayong tapos na ang mga paunang hakbang sa pananaliksik, handa na tayong sumisid sa pinakamabusisi at pinakamahalagang bahagi: ang Pangangalap ng Datos (Data Gathering). Ang gawaing ito, kasama ang masusing pagsusuri, ay bumubuo sa Metodolohiya ng iyong pag-aaral, na tumutukoy sa mga tiyak na lapit at pamamaraan sa pagkuha ng kinakailangang impormasyon.
Klasipikasyon ng Datos: Ang Kailangan Mong Malaman
Ang pag-unawa sa uri ng datos ay susi sa epektibong pananaliksik. May dalawang pangunahing paraan ng pag-uuri ng datos:
1. Nakasulat o Hindi Nakasulat na Datos
- Nakasulat na Datos: Ito ay mga impormasyong mayroong limbag o nakasulat na dokumento. Kabilang dito ang mga libro, dyornal, magasin, pahayagan, liham, kronika, mapa, larawan, at iba pang kasulatan.
- Hindi Nakasulat na Datos: Ito naman ang mga impormasyong hindi kaakibat ng limbag na dokumento. Halimbawa nito ang pasalitang panitikan, sining audio-biswal, mga labi, fossil, at iba pang artifact.
2. Primarya, Sekondarya, o Terserang Datos
Ang klasipikasyong ito ay batay sa pinagmulan at pagiging malapit ng datos sa pinag-aaralang paksa:
- Primaryang Datos: Ito ay nanggagaling mismo sa kapanahong saksi o may tuwirang kaugnayan sa pinag-aaralang pangyayari (Evasco et al. 2011).
- Halimbawa: Ang aktwal na interbyu sa mga biktima ng torture noong Batas Militar.
- Sekondaryang Datos: Ito ay datos na gumamit na ng primaryang datos ngunit hindi kapanahong saksi ng pangyayari.
- Halimbawa: Ulat sa pahayagan ng isang reporter tungkol sa naranasang torture ayon sa mga biktima.
- Terserang Datos: Ito ang mga sangguniang nagtipon, naglagom, o gumamit ng pinagsama-samang primarya at sekondaryang datos.
- Halimbawa: Mga dokumentaryo, aklat-aralin, o encyclopedia hinggil sa Batas Militar. (Tandaan na maraming mananaliksik ang hindi naghihiwalay sa sekondarya at terserang datos.)
Lapit at Pamamaraan sa Pangangalap ng Datos
May tatlong pangunahing lapit o lugar kung saan isinasagawa ang pananaliksik:
- Pananaliksik sa Laboratoryo: Tumutukoy sa pag-eeksperimento, karaniwang ginagamit sa agham pangkalikasan. Ang datos ay nakukuha mula sa direktang kinalabasan ng eksperimento.
- Pananaliksik sa Aklatan (Dokumentaryo): Nangangalap ng datos mula sa mga dokumento at babasahin na matatagpuan sa aklatan, archives, Internet, at iba pang koleksiyon. Mahalagang kasanayan dito ang paggamit ng Card Catalog (CC) o Online Public Access Catalog (OPAC) at pagtukoy sa mapagkakatiwalaang online resources (e.g., JSTOR, Project MUSE).
- Pananaliksik sa Larangan (Field Research): Ito ang direktang pagtungo sa pook ng pinag-aaralang paksa.
- Prinsipyo: Mahalaga ang pakikipagkapuwa—kilalanin ang kalahok bilang kapuwa-tao, hindi lang tagapagbigay-impormasyon.
- Wika: Esensiyal ang paggamit ng katutubong wika o diyalekto dahil dito lamang nila buong maipahahayag ang kanilang ideya at damdamin (Pe-Pua 2005).
- Katutubong Pamamaraan: Ilan sa mga halimbawa nito ay pagtatanong-tanong, pakikipagkuwentuhan, nakikiugaling pagmamasid, pagdalaw-dalaw, panunuluyan, at pakikipagtalakayan.
Interbyu: Mga Hakbang at Gabay
Ang Interbyu (Interview) ay isa sa pinakapopular na paraan ng pangangalap ng datos, lalo na sa pananaliksik sa larangan. Bagamat tila simple, may mga mahahalagang hakbang na dapat isaalang-alang.
Ayon kay Denscombe (2003), bago mag-interbyu, dapat tiyakin ng mananaliksik na angkop ito para sa paksa, may akses sa kakapanayamin, sapat ang oras, at may malinaw na bisyon sa mga tatalakayin.
Mga Hakbang sa Pag-iinterbyu (Constantino at Zafra, 1997):
1. Bago ang Interbyu
- Tiyakin ang Kakapanayamin: Sila ba ay awtoridad sa paksa (propesyonal man o karaniwang mamamayan)?
- Magtakda ng Petsa at Lugar: Makipag-ugnayan at isaalang-alang ang iskedyul ng kakapanayamin.
- Magsaliksik: Mag-aral nang husto tungkol sa paksa at sa taong iinterbyuhin upang mapalawak at mapalalim ang diskusyon.
- Maghanda ng mga Gabay na Tanong: Tandaan, ang mga tanong ay gabay lamang; hayaang umagos ang usapan.
- Ihanda ang Kagamitan: Recorder (tape o digital), panulat, at notebook.
2. Habang Nag-iinterbyu
- Magpakilalang Muli: Talakayin ang kaligiran at layunin ng pananaliksik.
- Isagawa ang Interbyu: Gumawa ng iba’t ibang uri ng katanungan na magbubukas ng paksa, hihingi ng opinyon, at magpapalalim ng ideya.
- Magpasalamat: Tiyakin na nagpapasalamat sa pagpapaunlak ng interbyu.
3. Pagkatapos ng Interbyu
- Ayusin ang File: Lagyan ng tamang identipikasyon ang recorder file o tape (halimbawa: Interbyu kay Dr. Yu tungkol sa panunuring pampanitikan, UP Faculty Center, 10 Abril 2015).
- Gawan ng Transkripsiyon: Kabilang dito ang:
- Anotasyon: Mga impormal na tala at obserbasyon ng mananaliksik tungkol sa kilos, emosyon, at katahimikan ng kinapanayam—mga detalyeng hindi nahahagip ng recorder.
- Line Number at Code: Lagyan ng numero ang bawat linya para madaling hanapin, at bigyan ng code ang mga lumalabas na ideya upang mapabilis ang organisasyon at analisis.
Mahalagang isaisip na ang interbyu ay nagpapakita ng mas maluwag na gamit ng wika, at sa mga group interview, normal ang pagsisingitan o pagsasaluhan sa usapan.
